ساخت طلا و جواهر

ساخت طلا و جواهر

تاريخچه ساخت طلا و جواهر در جهان

محققانى که تاريخچه ساخت طلا و جواهر را بررسى کرده اند ،حداقل تا پنج هزار سال قبل از ميلاد ،به عقب برگشته اند .آنها رد پاى جواهر سازان بدوى را تا تمدن اوليه مصر وبين النهرين پيگيرى کرده و بالاخره به اين نتيجه رسيده اند که در گذشته ،آويختن جواهرات ،سمبلى براى اظهار قدرت و نشانه اهميت و امتياز طبقه خاصى از مردم آن جامعه بوده است .اين نقش سمبليک ،گاهى با استفاده از جواهرات ،به منظور مصونيت از بيمارى ها و همراه با آن ،رشد علايق خرافى ،پيوند خورده است .

تعدادى از گنجينه هاى مربوط به تمدن 2500 سال پيش بين النهرين کشف شده است که از ميان آنها مى توان به کشفيات آرامگاه سلطنتى شهر اور اشاره کرد .در اين گنجينه اشياى گرانبهاى پر کار و گوشواره هاى لاجورد ،يافت شده و حتى نمونه هايى از ابتدايى ترين فعاليت بشر آن زمان براى زر اندوزى ،قابل بررسى است ).مصريان قديم ،با ساتفاده از سنگ هاى قيمتى ،گردنبند هاى سنگين گوهر نشان و تاج سرهايى جهت استفاده بر روى کلاه گيس مى ساختند .

در خلال هزاره دوم و اول قبل از ميلاد ،شيوه ساخت طلا و جواهر در اروپا و آسياى غربى حاکى از ظهور عصر آهن و برنز بود ،در اين دوره ،سنجاق ها،گل سينه ها ،النگو ها و سنجاق هاى لباس داراى شکلهاى ساده هندسى با نقوش برجسته حلقوى و يا گل بوته اى يود .در هزاره اول بعد از ميلاد جواهر سازى در اروپا به طور کلى ،به صورت کنده کارى و قالب ريزى و تهيه سنگ نگين دنبال شده است .در حالى که در ساير نقاط جهان ،مواد زينتى بسيارى مورد استفاده اهل فن بود .

زيورهاى معمول در قرون وسطى،عبارت بود ند از النگوها و نشانه هايى که کاربرد دينى داشتند .اغلب اين زيورها و نشانه ها ،به طور معمول ،از جنس سرب و حامل تصويرى از قديسين يا شکل يک معبد بودند .از قرن يازدهم به بعد ،شهر ونيز مرکز ساخت شيشه هاى تزئينى و زيورهاى ظريف شد.

قرن 17،دوران تحول جواهرات پرزرق وبرق و روى آورى به جواهراتى بود که بر اوضاع و شرايط اجتماعى آن زمان منطبق بود .قرن هجدهم در اروپا ،عصر پيدايش حرفه تراش و ساخت طلا و جواهر زيبا ،به ويژه زيورهاى درخشنده از جنس الماس است که تا امروز ادامه دارد .

در کشورهاى آسياى مرکزى ،ساخت طلا و جواهر منعکس کننده بسيارى از جنبه هاى زندگى مادى و معنوى و شيوه زيس ساکنان اين منطقه ،و نيز مفاهيم دينى ،اجتماعى ،اخلاقى و هنرى آنان است .ساخت طلا و جواهر باخترى ،در نشاندن سنگ هاى رنگينى ،چون فيروزه و نارسنگ ،مهارت داشتند و از انواع تکنيک هاى فلز کارى ،مانند ريخته گرى ،برجسته کارى ،قلم زنى و مليله کارى استفاده مى کردند.در اواخر سده نوزدهم و اوايل سده بيستم ،وفور بى اندازه ترصيعات الوان ،گوناگونى بسيار در اشکال و نيز نوعى کمال گرايى در ساخت طلا و جواهر آسياى مرکزى پديد آمد .

تاريخچه ساخت طلا و جواهر در ايران

“شواهد و مدارک باستان شناسى اين نکته را تاييد مى کند که شمال و مرکز ايران ،جزو قديمى ترين مراکز صنايع فلز کارى جهان بوده است .آشکار است که بشر ،تنها در سرزمينى مى توانست به سودمندى فلزپى ببرد که در ان فلزات و کانى هاى آنها وجود داشته باشد

“فلز کارى و هنرهاى مرتبط با‌آن ،به عنوان يکى از شاخه هاى عمده هنرهاى صناعى ،از کهن ترين روزگاران تا دوران معاصر و زمان حال ،آثار ارزشمندى همچون مفرغينه هاى لرستان ،زيور آلات و ريتون هاى هخامنشى ،بشقاب هاى نفيس زرين و سيمين ساسانى ،آثار فلزى بى بديل صدر اسلام ،مفرغ ها و مشبک کارى هاى بى مانند سلجوقى و نفايس گرانقدر فلزى چون طلا کوبى ها و نقره کوبى ها و مرصع کارى هاى دوران صفوى و سرانجام ضريح هاى پر جلوه و با ابهت را پيشکش هنر دوستان نموده است

فلز کارى ،رشته هاى متعدد ومتنوعى را شامل مى شود که ساخت طلا و جواهر ،يکى از مهم ترين اين رشته هاست .اين مصنوعات ،شامل طيف وسيعى از محصولات و زيور آلات مى شود که با مواد و مصالح مختلفى ،مانند چوب ،عاج ،استخوان ،شاخ و همچنين شيشه هاى رنگى ،قطعات سراميکى ،فلزات ،سنگ هاى رنگى قيمتى و ارزان قيمت و قرار دادن و جا گذارى قطعات رنگى داخل فلزات ساخته مى شود .اين هنر ها ،شامل دو گروه ،زيور آلات اصلى و قيمتى ،مانند طلا و جواهر و زيورآلات مى ود .عمده ترين محصولات آنها نيز شامل انواع گوشواره ،گردن بند ،سينه ريز ،دستبند ،النگو ،انگشتر و غيره است .

در ايران باستن و در دوران هاى قبل از مادها و در هزاره سوم و دوم قبل از ميلاد ،در کاوش هاى باستان شناسى تپه سيلک ،مارليک ،حسنلوو….آثارى به دست آمده که در حد خود زيبا و بى نهايت ،دقيق و صحيح ،ساخته و پرداخته شده است .اين آثار،بيشتر از سفال و فلزات گرانبها به ويژه طلا ونقره است

دوره هخامنشى ،دوره شکوفايى فلز کارى ايران ،در زمينه ريخته گرى ،چکش کارى ،سوار کردن فلزى روى فلز ديگر و نيز تزيين فلزات ،به وسيله سنگ هاى قيمتى (گوهر نشانى )بوده است .در دوره مذکور ،آثار متعددى از طلا و نقره ساخته شده که نشانگر سليقه و استادى فلز کاران در اندوره است .